Μανώλης Γλέζος

Μανώλης Γλέζος
Ο Μανώλης Γλέζος το 2015
Ευρωβουλευτής
Περίοδος 2 Ιουλίου 2014 – 8 Ιουλίου 2015
Περίοδος 24 Ιουλίου 1984 – 25 Ιανουαρίου 1985
Βουλευτής του Ελληνικού Κοινοβουλίου
Περίοδος 6 Μαΐου 2012 – 2 Μαΐου 2014
Περίοδος 18 Οκτωβρίου 1981 – 1 Ιανουαρίου 1987
Περίοδος 9 Σεπτεμβρίου 1951 – 16 Νοεμβρίου 1952
Κοινοτάρχης Απειράνθου
Περίοδος 1986 – 1990
Νομαρχιακός Σύμβουλος Αθηνών-Πειραιά
Περίοδος 1 Ιανουαρίου 2003 – 1 Ιανουαρίου 2007
Δημοτικός Σύμβουλος Πάρου
Περίοδος 1 Ιανουαρίου 2011 – 6 Μαΐου 2012
Πρόεδρος της ΕΔΑ
Περίοδος 1981 – 1986
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση	9 Σεπτεμβρίου 1922, Απείρανθος, Νάξος
Θάνατος	30 Μαρτίου 2020 (97 ετών) Αθήνα
Εθνότητα	Έλληνας
Υπηκοότητα	Ελλάδα
Πολιτικό κόμμα	ΚΚΕ (ως το 1968) ΕΔΑ (1974-1989) ΠΑΣΟΚ (1981-1989) ΣΥΝ (1991-2002) ΣΥΡΙΖΑ (2002-2015) ΛΑΕ (2015-2020)
Σύζυγος	Αναστασία Κουκά (ν. 1947; πέθανε 1980) Τζώρτζια Αργυροπούλου (ν. 1986)
Παιδιά	2
Κατοικία	Αθήνα
Σπουδές	Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Επάγγελμα	Δημοσιογράφος, συγγραφέας
Βραβεύσεις	Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Φοίνικα (1997) βραβείο Ειρήνης Λένιν (1963) Διεθνές Βραβείο Ειρήνης του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης (1959) επίτιμος διδάκτωρ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών επίτιμος διδάκτωρ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πατρών μετάλλιο «Για την επέτειο των 75 χρόνων της Νίκης στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο 1941-1945»
Θρήσκευμα	Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα

Ο Μανώλης Γλέζος (Απείρανθος, 9 Σεπτεμβρίου 1922 – Αθήνα, 30 Μαρτίου 2020) ήταν Έλληνας ήρωας της Εθνικής Αντίστασης, πολιτικός της Αριστεράς, βουλευτής, δημοσιογράφος και συγγραφέας. Μαζί με τον Λάκη Σάντα υπήρξε συμπρωταγωνιστής σε μία από τις πρώτες αντιστασιακές ενέργειες στην κατεχόμενη Ελλάδα και ευρύτερα στην κατεχόμενη από τις δυνάμεις του Άξονα Ευρώπη, κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν μια νύχτα του Μαΐου του 1941 κατέβασαν τη σημαία της Ναζιστικής Γερμανίας από τον ιστό του βράχου της Ακρόπολης, στην Αθήνα.

Μετά τον πόλεμο εργάστηκε ως δημοσιογράφος, αναλαμβάνοντας αρχισυντάκτης της εφημερίδας Ριζοσπάστης, ενώ αργότερα υπήρξε διευθυντής και της εφημερίδας Η Αυγή. Ωστόσο, γρήγορα συνελήφθη για τις πολιτικές του πεποιθήσεις, φτάνοντας μάλιστα να καταδικαστεί σε θάνατο τρεις φορές. Οι συνεχείς δικαστικές του περιπέτειες μέχρι την οριστική του απαλλαγή με τη γενική αμνηστία του 1971 προκάλεσαν συχνά την αντίδραση της ελληνικής και της διεθνούς κοινής γνώμης.

Υπήρξε επί δεκαετίες ενεργός στα πολιτικά πράγματα και μέλος του ελληνικού κοινοβουλίου. Μεταξύ άλλων, ασχολήθηκε επισταμένα με το ζήτημα των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα από την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, που αφορούν τις πολεμικές αποζημιώσεις και το κατοχικό δάνειο. Υπήρξε βουλευτής και πρόεδρος της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) και αργότερα βουλευτής και ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, βουλευτής του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας και του ΣΥΡΙΖΑ.

Από το 2014 έως το 2015 διετέλεσε ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, ερχόμενος πρώτος σε ψήφους σε όλη τη χώρα στις Ευρωεκλογές του Μαΐου του 2014. Συμμετείχε ως υποψήφιος της ΛΑΕ στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτέμβρη του 2015, χωρίς να καταφέρει να εκλεγεί.

Την τελευταία πενταετία της ζωής του πήρε σαφή θέση υπέρ του "ΟΧΙ" στο δημοψήφισμα του 2015, και κατά της διαφαινόμενης Συμφωνίας των Πρεσπών του 2018, θεωρώντας ότι η συμφωνία προωθείται με εντολή του ΝΑΤΟ, για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της συγκεκριμένης "συμμαχίας".

Το 1962 τιμήθηκε από την ΕΣΣΔ με το Διεθνές Βραβείο Ειρήνης Λένιν. Την περίοδο της πρώτης μεταπολεμικά δίωξης του Γλέζου, ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας, Σαρλ ντε Γκωλ τον χαρακτήρισε ως τον «πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης».

Πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1922 στην Απείρανθο ένα ορεινό χωριό στη Νάξο, και ήταν γιος της δασκάλας Μάχης (Ανδρομάχης) Ναυπλιώτου (1894–1967) και του δημοσιογράφου Νίκου Γλέζου (1892–1924). Το 1935 μετοίκησε στην Αθήνα μαζί με την οικογένειά του, όπου και τελείωσε το Γυμνάσιο, όπως και ο μικρότερος αδερφός του Νίκος Γλέζος, ο οποίος εκτελέστηκε από τους Ναζί στις 10 Μαΐου 1944. Κατά τη διάρκεια της φοίτησής του στο Γυμνάσιο εργάστηκε ταυτόχρονα ως υπάλληλος φαρμακείου. Το 1939 δημιούργησε μια αντιφασιστική ομάδα νεολαίας ενάντια στην ιταλική κατοχή της Δωδεκανήσου και την δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά. Το 1940 πέτυχε στην Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (ΑΣΟΕΕ), το μετέπειτα Οικονομικό Πανεπιστήμιο.

Στην Εθνική Αντίσταση

Αναμνηστική επιγραφή για την αντικατοχική ενέργεια των Γλέζου και Σάντα στην Ακρόπολη των Αθηνών.

Στην αρχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ζήτησε να ενταχθεί στον Ελληνικό Στρατό στο αλβανικό μέτωπο, αλλά απορρίφθηκε επειδή ήταν μικρότερος από την ηλικία στράτευσης. Αντ' αυτού, εργάστηκε ως εθελοντής για το υπουργείο Οικονομικών και από το 1941 άρχισε να σπουδάζει στην ΑΣΟΕΕ. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής εργάσθηκε στον Δήμο Αθηναίων και στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, ενώ παράλληλα συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση, μέσα από τις απελευθερωτικές οργανώσεις των νέων (ΟΚΝΕ, ΕΑΜ ΝΕΩΝ και ΕΠΟΝ) με αποτέλεσμα να υποστεί πολλές διώξεις και φυλακίσεις.

Το κατέβασμα της σημαίας

Η σβάστικα υψώνεται στην Ακρόπολη το Μάιο του 1941.

Τη νύκτα της 30ής προς 31η Μαΐου 1941, ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας αφαίρεσαν και έσκισαν τη ναζιστική πολεμική σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό, που κυμάτιζε στον ιστό της Ακρόπολης, κάτω από τα μάτια της φρουράς. Η πράξη των δύο νέων επαινέθηκε από το συμμαχικό ραδιόφωνο και προβλήθηκε ως σημάδι για την έναρξη της αντίστασης στην κατεχόμενη ευρώπη.

Ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας μετά την απελευθέρωση (1944).

Την επομένη, οι γερμανικές Αρχές Κατοχής εξέδωσαν ανακοίνωση η οποία πληροφορούσε ότι «υπεξηρέθη η επί της Ακροπόλεως κυματίζουσα γερμανική πολεμική σημαία παρ' αγνώστων δραστών» και επέβαλε στους καταζητούμενους δράστες την ποινή του θανάτου, ενώ στον ελληνικό Τύπο συνεργάτες των Γερμανών κατήγγειλαν την αντικατοχική ενέργεια. Το τολμηρό εκείνο εγχείρημα προκάλεσε κύμα ενθουσιασμού τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό όπου μεταδόθηκε η είδηση. Η πράξη τους ενέπνευσε τους Έλληνες που αντιστέκονταν ενάντια στον κατακτητή και καθιέρωσε και τους δύο ως σύμβολα αντίστασης κατά της χιτλερικής κατοχής. Μάλιστα ο Γάλλος στρατηγός Ντε Γκωλ χαρακτήρισε τον Μανώλη Γλέζο ως «πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης». Το ναζιστικό καθεστώς αποκρίθηκε με την καταδίκη του Γλέζου και του Σάντα ερήμην σε θάνατο. Έτσι ξεκίνησε μια εκτεταμένη αναζήτηση και τελικά, σχεδόν ένα χρόνο μετά, στις 24 Μαρτίου του 1942, ο Μανώλης Γλέζος και ο συνεργός του συνελήφθησαν από γερμανικό κλιμάκιο και φυλακίσθηκαν στις φυλακές Αβέρωφ. Εκεί, ο Γλέζος υπέστη βασανιστήρια και προσβλήθηκε από φυματίωση βαριάς μορφής, οπότε και αφέθηκε ελεύθερος.

Στις 21 Απριλίου του 1943 συνελήφθη και πάλι, αυτή τη φορά από τους Ιταλούς κατακτητές για την εναντίον τους δράση του, οπότε και παρέμεινε στη φυλακή για τρεις μήνες. Έξι μόλις μήνες μετά την απελευθέρωσή του από τους Ιταλούς, στις 7 Φεβρουαρίου του 1944 συνελήφθη ξανά από συνεργάτες των κατακτητών, για «επικίνδυνη αντεθνική δράση» και φυλακίσθηκε για 7,5 μήνες. Κατάφερε τελικά να δραπετεύσει στις 21 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους.

Μετά τον πόλεμο (1945–1974)

Εμφύλιος και πρώτες μετεμφυλιακές διώξεις (1945–1956)

Μετά την απελευθέρωση ο Μανώλης Γλέζος εργάσθηκε ως συντάκτης στην εφημερίδα Ριζοσπάστης μέχρι τις 10 Αυγούστου του 1947, οπότε και ανέλαβε αρχισυντάκτης και υπεύθυνος έκδοσης της εφημερίδας μέχρι το κλείσιμό της από τις ελληνικές Αρχές στα τέλη Δεκέμβρη του 1947.

Στις 3 Μαρτίου 1948 συνελήφθη για τις πολιτικές του πεποιθήσεις και καταδικάστηκε αρκετές φορές με διάφορες ποινές και μια φορά σε θάνατο (Οκτώβριος 1948) για «αδικήματα Τύπου» και μια φορά ακόμη σε θάνατο για παράβαση του Γ΄ Ψηφίσματος στις 21 Μαρτίου 1949. Εντούτοις, οι ποινές θανάτου του δεν εκτελέσθηκαν, λόγω της δημόσιας κατακραυγής του ελληνικού λαού και της διεθνούς κοινής γνώμης. Προσωπικότητες όπως ο Πικάσο, ο Σαρλ ντε Γκωλ και άλλοι κινητοποιήθηκαν υπέρ του. Οι ποινές του θανάτου του μετατράπηκαν σε καταδίκη σε ισόβια δεσμά το 1950, που ούτε και αυτή τελικά εκτελέστηκε. Αποφυλακίστηκε στις 26 Ιουλίου 1954, επί κυβερνήσεως Παπάγου.

Όταν ιδρύθηκε η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) στις 3 Αυγούστου 1951, ο γενικός γραμματέας του, εκτός νόμου, ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης, πρότεινε στην εκτελεστική επιτροπή του κόμματος, για τις επικείμενες εκλογές, να χρίσει υποψηφίους βουλευτές της τον Νίκο Πλουμπίδη και τον Νίκο Μπελογιάννη. Η ΕΔΑ, όμως, φοβούμενη μην εκτεθεί για συνεργασία με το παράνομο ΚΚΕ, αντ' αυτών προτίμησε να συμπεριλάβει τους Μανώλη Γλέζο και Αντώνη Αμπατιέλο, επίσης θανατοποινίτες που έχαιραν όμως ευρύτερης αποδοχής.

Αν και φυλακισμένος, ο Μανώλης Γλέζος εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών, υπό τη σημαία της ΕΔΑ. Με την εκλογή του, πραγματοποίησε δωδεκαήμερη απεργία πείνας με κύριο αίτημα την απελευθέρωση των δέκα βουλευτών της ΕΔΑ που βρίσκονταν εξόριστοι. Τελικά το αίτημά του έγινε μερικώς δεκτό· απελευθερώθηκαν οι επτά από τους δέκα και εκείνος διέκοψε την απεργία. Μετά την αποφυλάκιση του το 1954, εκλέχθηκε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της ΕΔΑ και ανέλαβε οργανωτικός γραμματέας της. Τον Δεκέμβριο του 1956, ορίστηκε διευθυντής της εφημερίδας Η Αυγή.

Η δίκη του Γλέζου και των συνεργατών του (1958)

Σε μια προσπάθεια αύξησης του ελέγχου της ΕΔΑ από την εξόριστη ηγεσία του ΚΚΕ, ηγετικά στελέχη της ΕΔΑ, μεταξύ των οποίων και ο Γλέζος, εξελέγησαν τακτικά μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ, δίχως να αναφερθούν τα πραγματικά τους ονόματα. Τον Αύγουστο του 1958, ο Γλέζος συναντήθηκε στην Αθήνα με το γενικό γραμματέα του ΚΚΕ, Κώστα Κολιγιάννη, που επισκεπτόταν παράνομα τη χώρα. Οι επαφές του Κολιγιάννη παρακολουθούνταν από τις υπηρεσίες ασφαλείας και στις 5 Δεκεμβρίου ο Γλέζος συνελήφθη μαζί με μερικούς άλλους συνεργάτες του στο σπίτι της αδερφής του Βασιλικής (Μπούμπας) Δημητροκάλλη, για παράβαση του αναγκαστικού νόμου 375/1936 περί κατασκοπείας με την κατηγορία της κατασκοπείας υπέρ της ΕΣΣΔ. Μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεση στο στρατοδικείο δεν προέκυψαν συγκεκριμένα στοιχεία για πράξεις που έθεταν σε κίνδυνο της ασφάλεια και την άμυνα της χώρας. Έτσι, στον Γλέζο και σε οκτώ συγκατηγορούμενούς του απαγγέλθηκε η κατηγορία για «προσφορά εις κατασκοπείαν», με την οποία κατηγορούνταν επίσης δεκάδες μέλη του ΚΚΕ από το 1954 και η οποία επέφερε ποινή ισόβιας κάθειρξης.

Η σύλληψη και η παραπομπή σε δίκη του Γλέζου προκάλεσαν διεθνείς αντιδράσεις και ανησυχία για την κατάσταση των πολιτικών ελευθεριών στην Ελλάδα. Τη δίκη του Γλέζου, που διεξήχθη το καλοκαίρι του 1959, παρακολούθησαν τρεις διακεκριμένοι διεθνώς νομικοί, που επέρριψαν ευθύνες στο ΚΚΕ για τη χρήση μεθόδων κατασκοπείας (π.χ. κώδικα, πλαστών εγγράφων), αλλά κατέληξαν ότι η κατηγορία ήταν αβάσιμη και η δίκη είχε πολιτικό χαρακτήρα. Ο Γλέζος καταδικάστηκε το 1959 σε φυλάκιση 5 ετών, εκτόπιση 4 ετών και στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων επί 8 έτη, ενώ κρατείτο στις φυλακές από το 1958. Το χωριό του,< τ' Απεράθου της Νάξου, πρωτοστατεί με υπόμνημα διαμαρτυρίας το οποίο υπέγραψαν όλοι οι κάτοικοι. Στο υπόμνημα αυτό συμμετείχαν με υπογραφές οι κοινοτάρχες και από άλλα χωριά της Νάξου. Στις 15 Δεκέμβρη του 1962, επ' ευκαιρία των γενεθλίων του, αποφυλακίστηκε με Βασιλικό Διάταγμα (ΦΕΚ 14 Δεκ. 1962). Χαρίστηκε το υπόλοιπο της ποινής φυλάκισης ενός έτους και ολόκληρη η εκτόπιση 4 ετών. Στο μεταξύ, η εκλογή του ως βουλευτού της ΕΔΑ είχε ακυρωθεί λόγω της στέρησης των πολιτικών του δικαιωμάτων. Μετά την έκδοση χάριτος εξελέγη μέλος της νέας Δ.Ε. και της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΔΑ.

Διεθνής κινητοποίηση για το Γλέζο

Παράλληλα με το θέμα της αντιδικίας στο εσωτερικό, έχει ξεσπάσει και αντιδικία με τη Σοβιετική Ένωση και με το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης να αυξάνεται. Από τα τέλη Απριλίου αρχίζουν να φτάνουν στην Αθήνα αντιπρόσωποι διεθνών οργανώσεων, οι οποίοι είτε ερευνούν το θέμα είτε προβαίνουν σε αιτήματα για παραπομπή της υπόθεσης σε τακτικά δικαστήρια. Στις αρχές Μαΐου ανακοινώθηκε η ίδρυση Διεθνούς Επιτροπής για την υπεράσπιση του Γλέζου και των συνεργατών του, με έδρα το Παρίσι. Πρόεδρος είναι ο παλαιός Γάλλος πολιτικός Πωλ Μπονκούρ. Ανάμεσα στα ιδρυτικά μέλη ήταν και ο Γάλλος φιλόσοφος, Ζαν-Πωλ Σαρτρ.

Ο Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος Αλμπέρ Καμύ σε επιστολή του της 27ης Απριλίου 1959 προς τον τότε πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Καραμανλή σημειώνει:

«Πέρα από κάθε κομματικό πνεύμα, θα ήθελα να σας εκφράσω τα συναισθήματα με τα οποία οι ελεύθεροι Γάλλοι διανοούμενοι παρακολουθούν την υπόθεση Γλέζου. Η φιλία και το χρέος της προσωπικής ευγνωμοσύνης που αισθανόμαστε για τη χώρα σας μας οδηγούν να πάρουμε θέση στην υπόθεση αυτή. Απευθύνοντας έκκληση στα πιστεύω σας περί δικαιοσύνης, θα ήμασταν ευγνώμονες εάν θελήσετε να δείξετε ευμένεια ως προς τον διανοούμενο [Γλέζο], του οποίου δεν ασπάζομαι τις πεποιθήσεις μεν, αλλά θεωρώ ότι η γενναιότητα του είναι άξια, αν μη τι άλλο, εκτίμησης.»

Η υπόθεση έτσι πήρε διεθνείς προεκτάσεις. Την περίοδο εκείνη παρατηρούνταν ένα είδος κινητοποίησης η οποία προερχόταν τόσο από τα Κομμουνιστικά Κόμματα, τα οποία αποτελούσαν το κύριο μοχλό κινητοποίησης, όσο και από τα αντίθετα πολιτικά τους ρεύματα όπως οι φιλελεύθεροι, σοσιαλιστές, συντηρητικοί και ριζοσπάστες. Μέσα από το είδος της κινητοποίησης όλες αυτές οι πολιτικές ομάδες συνεργάστηκαν πιστεύοντας ότι οι πολιτικοί διωγμοί και τα στρατοδικεία υπονομεύουν τη δημοκρατία. Όσο προχωρούσε ο καιρός της ενάρξεως της δίκης – 9 Ιουλίου 1959 – τόσο πιο πολύ εντείνονταν οι κινητοποιήσεις και οι πιέσεις από το εξωτερικό.

Δίκη Γλέζου και στελεχών ΚΚΕ στο Στρατοδικείο (1959)

Η δίκη του Γλέζου και άλλων στελεχών του ΚΚΕ αρχίζει στις 9 Ιουλίου 1959, στο Τακτικό Στρατοδικείο Αθηνών. Στο μεταξύ, όλα τα κόμματα της Αντιπολιτεύσεως έχουν ταχθεί εναντίον της παραπομπής πολιτικών υποθέσεων στα στρατοδικεία. Παράλληλα στην Αθήνα αφικνούνται ξένοι νομικοί, εκπρόσωποι οργανώσεων και δημοσιογράφοι.

Σύμφωνα με το βούλευμα, οι πέντε από τους παρόντες κατηγορούμενους και πιο συγκεκριμένα οι: Τρικαλινός, Βουτσάς, Ευθημιάδης, Συγγελάκης και Καρκαγιάνης παραπέμπονται «δια προσφοράν εις κατασκοπείαν», σύμφωνα με το Α.Ν. 375/1936 άρθρο 9ο. Οι υπόλοιποι, ανάμεσα στους οποίους και ο Γλέζος, για παροχή βοήθειας στους προσφερθέντες σύμφωνα με το άρθρο 10 παράγραφος 1 του ιδίου Νόμου.

Τα αστυνομικά μέτρα που έχουν παρθεί από την πρώτη μέρα είναι ιδιαιτέρως εμφανή γύρω από το δικαστήριο, το παλαιό κτήριο του Στρατοδικείου επί της οδού Ακαδημίας. Οι κατηγορούμενοι καταφθάνουν στο στρατιωτικό δικαστήριο με περασμένες τις χειροπέδες στα χέρια τους και ορισμένοι χειροκροτούν με αποτέλεσμα την άμεση σύλληψή τους.

Οι συνήγοροι υπερασπίσεως υποβάλλουν από την πρώτη στιγμή ενστάσεις αναρμοδιότητας του δικαστηρίου με το δικαιολογητικό ότι ο νόμος Α.Ν. 375 έχει καταργηθεί και ότι το κατηγορητήριο είναι αόριστο, αλλά το δικαστήριο τις απορρίπτει.

Η διάρκεια της δίκης είναι 14 ημέρες. Μέσα στο δικαστήριο παρευρίσκονταν μόνο δημοσιογράφοι, μάρτυρες κατηγορίας, συγγενείς, συνήγοροι και τα αστυνομικά όργανα. Οι μάρτυρες κατηγορίας είναι ανώτατα στελέχη της Αστυνομίας, των οποίων η κύρια ενασχόληση τους είναι η μελέτη της ιστορικής εξέλιξης και των σκοπών του ΚΚΕ, υπό το πρίσμα της Δεξιάς. Ο βασικός μάρτυρας κατηγορίας, αστυνόμος Παπασπυρόπουλος, καταθέτει ότι είδε ο ίδιος τον Κολιγιάννη να μπαίνει στο σπίτι της αδερφής του Γλέζου.

Από την παραμονή της δίκης σημειώνεται η πρώτη παρέμβαση της ΕΣΣΔ. Ο πρόεδρος του Ανωτάτου Σοβιέτ της Σοβιετικής Ένωσης, στρατάρχης Βοροσίλωφ, με μήνυμά του στον βασιλιά Παύλο, εκφράζει την ανησυχία του για τη τύχη του Γλέζου. Ο υφυπουργός Εξωτερικών Σκεφέρης σε συνάντηση του με το Σοβιετικό Πρεσβευτή δηλώνει ότι ο βασιλιάς δε μπορεί να επέμβει και τούτο διότι το Δημοκρατικό Σύνταγμα της Ελλάδος απαγορεύει την ανάμειξή του στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης. Παράλληλα, την ίδια ημέρα, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής δηλώνει την έκπληξη του για την κινητοποίηση του Κομμουνισμού για την εν λόγω δίκη κατασκοπίας, καθώς επίσης και ότι η Ελληνική Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη, αμερόληπτη και δε δέχεται καμία εξωτερική επέμβαση.

Οι περισσότεροι κατηγορούμενοι αναιρούν τις ομολογίες τους και υπερασπίζονται την πολιτική του ΚΚΕ και ο Μανώλης Γλέζος υποστηρίζει ότι η κατηγορία εναντίον του είναι συκοφαντική και σκοπός της είναι να πληγεί η ΕΔΑ και το δημοσιογραφικό της όργανο, Η Αυγή. Στην αγόρευσή του, ο Βασιλικός Επίτροπος, καταφέρθηκε κατά των κομμουνιστικών καθεστώτων, του διεθνούς κομμουνισμού, καθώς επίσης του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ και του ΚΚΕ. Στην αναφορά του στο πρόσωπο του Γλέζου, ζητά να μη καταδικαστεί για την υπόθεση της κατασκοπείας αλλά διότι γνώριζε και δεν ανέφερε. Στην δίκη αυτή την αδερφή του Μανώλη Γλέζου υπερασπίστηκε ο Νικηφόρος Μανδηλαράς.

Στις 22 Ιουλίου, το Στρατοδικείο ανακοίνωσε την απόφασή του, σύμφωνα με την οποία ο Μανώλης Γλέζος καταδικάστηκε σε 5 χρόνια φυλάκιση, 4 χρόνια εκτόπιση και 8 χρόνια στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων.

Ο Μανώλης Γλέζος σε γραμματόσημο της ΕΣΣΔ του 1959

Τον Δεκέμβριο του 1959 σημειώνεται η δεύτερη παρέμβαση της Σοβιετικής Ενώσεως, καθώς η Σοβιετική Ταχυδρομική Υπηρεσία εξέδωσε αναμνηστική σειρά με ένα μόνο γραμματόσημο με προσωπογραφία του Μανώλη Γλέζου. Σε αντίδραση της συγκεκριμένης έκδοσης, η κυβέρνηση Κ. Καραμανλή εξέδωσε σειρά δύο γραμματοσήμων με την προσωπογραφία του Ίμρε Νάγκι, Ούγγρου προοδευτικού πρωθυπουργού που κρεμάστηκε εκείνη τη χρονιά απο τα Σοβιετικά Στρατεύματα Εισβολής. Και οι δύο χώρες απέσυραν τις σειρές αμέσως.

Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, ο Γλέζος επανεκλέχθηκε βουλευτής με το ψηφοδέλτιο της ΕΔΑ 1961. Τελικά ο Μ. Γλέζος απελευθερώθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1962, ως αποτέλεσμα της δημόσιας κατακραυγής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η πορεία Ειρήνης του 1963 και ο σάλος για το Μακεδονικό

Το 1963 συμμετείχε, μαζί με τον Γρηγόρη Λαμπράκη και τον Λεωνίδα Κύρκο, στην πορεία Ειρήνης του Όλντερμάστον (Aldermaston) της Αγγλίας. Ο Λαμπράκης κρατούσε ημερολόγιο καθημερινά, όπου αναφέρεται:

Έφθασα στο Λονδίνο το βράδυ της παραμονής της πορείας. Είναι Μ. Πέμπτη. Βρέθηκα στο Κάουντι Οτέλ δωμ. 416 όπου έμενε κι ο Γλέζος και ο Λ. Κύρκος. Τους άφησα στην πόρτα του δωματίου τους σημείωμα ότι ήλθα για την πορεία και έπεσα να κοιμηθώ. Στις 12 μεσάνυχτα μου χτύπησε την πόρτα ο Μανώλης, με φίλησε. «Τρέχω είπε να φέρω το Λεωνίδα». Κι ήλθαν. Τους έδωσα ένα πακέτο τσιγάρα, φιστίκια κι εφημερίδες σημερινές. Τις ξεφύλλησαν με αγωνία. Μου είπαν ότι θα σηκωθούμε στις 6.30 το πρωί Μεγ. Παρασκευή για να μας μεταφέρει το αυτοκίνητο στο Όλντερμάστον απ΄όπου θ΄ αρχίσει η πορεία. Πρώτοι θα είναι οι Ιάπωνες (μούπε ο Μανώλης) λόγω Χιροσίμα. Μετά ακολουθεί η ελληνική αντιπροσωπεία.- Λόγω Μανώλη Γλέζου, είπα εγώ. Ο Μανώλης κατέβασε το κεφάλι και δεν απήντησε... Έφυγαν για να μου χτυπήσουν το τηλέφωνο και να ξυπνήσω το πρωί. Σαν χωριατόπαιδο δεν μπορώ να κοιμηθώ από αγωνία για την πορεία.

Το βράδυ της 30ης Ιουλίου του 1963, ο Μανώλης Γλέζος έδωσε συνέντευξη προς τους δημοσιογράφους στη Μόσχα, όπου βρισκόταν για να παραλάβει το βραβείο Λένιν. Σύμφωνα με σχετικό τηλεγράφημα του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων, από τη σοβιετική πρωτεύουσα, ο Γλέζος φερόταν ότι εκφράστηκε «υπέρ της λύσεως του προβλήματος των μακεδονικών μειονοτήτων δια διαπραγματεύσεων (και) εις δεδομένην στιγμήν την ίδρυσιν μιας αυτονόμου Μακεδονίας». Το τηλεγράφημα δημοσιεύθηκε την επομένη στο επίσημο όργανο της Αριστεράς, την Αυγή. Προκλήθηκε θύελλα αντιδράσεων και η ΕΔΑ, με ανακοίνωσή της, διέψευσε το περιεχόμενο του τηλεγραφήματος. Ωστόσο, το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων δεν ανασκεύασε τα μεταδοθέντα, αν και δέχθηκε ότι πιθανόν «διέφυγον αποχρώσεις τινές» των όσων είπε ο Γλέζος. Στα όσα ακολούθησαν παρενέβη ο Σοβιετικός πρεσβευτής στην Αθήνα Ν. Κοριούκιν, ο οποίος στις 2 Αυγούστου δήλωσε ότι για την Σοβιετική Ένωση δεν υφίσταται Μακεδονικό Ζήτημα. Τελικώς, ο ίδιος ο Γλέζος με δήλωσή του, που μετέδωσε το σοβιετικό ειδησεογραφικό πρακτορείοΤαςς στις 6 Αυγούστου, διέψευσε κατηγορηματικά το τηλεγράφημα του Γαλλικού Πρακτορείου και τόνισε ότι «δεν υπάρχει Μακεδονικό Ζήτημα». Παρόμοιες δηλώσεις έκανε κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο Ελληνικού στις 28 Αυγούστου, όπου τον υποδέχθηκαν στελέχη και οπαδοί της ΕΔΑ, μεταξύ των οποίων και ο Μίκης Θεοδωράκης.

Φυλάκιση και εξορία επί δικτατορίας

Στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967, ο Γλέζος συνελήφθη τα ξημερώματα στην οδό Φαιδριάδων στην Κυψέλη, όπου διέμενε μαζί με την οικογένεια του, μαζί με το υπόλοιπο των πολιτικών ηγετών και κρατήθηκε επί τέσσερα έτη διαδοχικά στο Γουδή, το Πικέρμι, στη Γενική Ασφάλεια (Χωροφυλακής), τη Γυάρο, το Παρθένι Λέρου και τέλος στον Ωρωπό, απ΄όπου και απελευθερώθηκε το 1971 μετά από γενική αμνηστία. Συνολικά, έχει καταδικασθεί 28 φορές για την πολιτική και αντιστασιακή δραστηριότητα του, από τις οποίες τρεις φορές σε θάνατο. Ο συνολικός χρόνος παραμονής του Μανώλη Γλέζου στις φυλακές είναι 11 έτη και 5 μήνες, ενώ 4 έτη και 6 μήνες συμπλήρωσε στην εξορία. Έγιναν εννέα απόπειρες δολοφονίας εναντίον του. Το 1968 από την εξορία, καταδικάζει την επέμβαση της Σοβιετικής Ένωσης στην Τσεχοσλοβακία, οπότε και αποχώρησε από το ΚΚΕ. Το 1967 το καθεστώς της 21ης Απριλίου δεν του επέτρεψε να παρευρεθεί στην κηδεία της μητέρας του.

Πολιτική δράση κατά την μεταπολίτευση (1974-1985)

Στη μεταπολίτευση, η πολιτική δράση του Γλέζου επικεντρώθηκε αρχικά σε μια ανεπιτυχή προσπάθεια για την αναβίωση της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς, στην οποία ήταν γραμματέας έως το 1985 και πρόεδρος, (μετά τον θάνατο του Ηλία Ηλιού) από το 1985 έως το 1989.

Τον Οκτώβρη του 1986 εκλέχθηκε και ανέλαβε πρόεδρος για ένα χρονικό διάστημα στην κοινότητα Απειράνθου της Νάξου. Κατόπιν, κατάργησε ουσιαστικά τα προνόμια του συμβουλίου και εισήγαγε ένα σύστημα με ένα «σύνταγμα» και μια τοπική συνέλευση που είχε το συνολικό έλεγχο της κοινοτικής διοίκησης. Αυτό το πρότυπο λειτούργησε για αρκετά έτη, αλλά μακροπρόθεσμα το ενδιαφέρον των συγχωριανών του μειώθηκε και η συνέλευση εγκαταλείφθηκε.

Στις βουλευτικές εκλογές του 1981 και του 1985, όπου η ΕΔΑ αποφάσισε συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ, ο Μανώλης Γλέζος εκλέχτηκε Βουλευτής στην Εκλογική περιφέρεια Α΄ Αθηνών και στην Εκλογική περιφέρεια Β΄ Πειραιώς, αντίστοιχα.

Το 1984 εκλέχτηκε για πρώτη φορά μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με το ΠΑΣΟΚ. Επανεξελέγη το 1985 βουλευτής, αλλά στις 19 Ιουνίου του ίδιου έτους ανεξαρτητοποιήθηκε από την Κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ. Την 1η Ιανουαρίου 1987 παραιτήθηκε του βουλευτικού του αξιώματος.

Ο Μανώλης Γλέζος διετέλεσε πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, αλλά και επίτιμος πρόεδρος της επιτροπής μελέτης και αξιοποίησης του έργου της ΕΠΟΝ Ήταν ακόμη πρόεδρος της επιτροπής συμπαράστασης στον αγώνα του λαού των Σαχράουϊ στη Δυτική Σαχάρα και του απελευθερωτικού τους Μετώπου Πολισάριο.

Συνασπισμός και τελευταία χρόνια στη πολιτική (1990-2020)

Στις βουλευτικές εκλογές του 2000 ήταν υποψήφιος με το ψηφοδέλτιο του Συνασπισμού. Το 2002, διαμόρφωσε την πολιτική ομάδα Ενεργοί Πολίτες η οποία υποστηριζόμενη από τον ΣΥΝ συμμετείχε στις Νομαρχιακές εκλογές του ίδιου έτους. Ο Μανώλης Γλέζος εκλέχθηκε Νομαρχιακός Σύμβουλος Αθηνών-Πειραιώς της διευρυμένης περιφέρειας Αττικής, με την παράταξη να συγκεντρώνει ποσοστό 11%.
Η πολιτική ομάδα σε συνεργασία με τον Συνασπισμό και άλλα μικρότερα κόμματα της Αριστεράς, το 2004 συγκρότησαν τον ΣΥΡΙΖΑ και συμμετέχοντας έτσι στις βουλευτικές εκλογές του 2004.

Στις 5 Μαρτίου του 2010, εξαιτίας του ψεκασμού με χημικές ουσίες στο πρόσωπο από αστυνομικούς των ΜΑΤ, κατά τη διάρκεια απεργίας, παρουσίασε αναπνευστικά προβλήματα και υψηλή πίεση. Την επίθεση καταδίκασε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και άλλοι πολιτικοί. Ο Μανώλης Γλέζος, μαζί με άλλα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, ετοιμάζονταν να αναρτήσουν πανό κοντά στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.

Στις Δημοτικές εκλογές του 2010 εκλέχτηκε Δημοτικός σύμβουλος στο Δήμο Πάρου (τόπο καταγωγής της μητέρας του), επικεφαλής της Κίνησης Ενεργών Πολιτών Πάρου.

Συμμετοχή με τον ΣΥΡΙΖΑ

Σε συγκέντρωση του ΣΥΡΙΖΑ το 2007

Στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου και του Ιουνίου 2012 εκλέχθηκε βουλευτής Επικρατείας με το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ύστερα από χρόνια αποχής από το Ελληνικό κοινοβούλιο.

Στις Ευρωεκλογές του 2014 εξελέγη ευρωβουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ με περισσότερους από 438.000 σταυρούς προτίμησης, πρώτος σε σταυρούς προτίμησης μεταξύ όλων των υποψηφίων, όλων των κομμάτων.

Μαζί με τους ευρωβουλευτές Γιώργο Κατρούγκαλο και Κωνσταντίνα Κούνεβα καθώς και τον βουλευτή, Παναγιώτη Κουρουμπλή, ο Μανώλης Γλέζος εκπροσώπησε τον ΣΥΡΙΖΑ στη μεγάλη σιωπηρή πορεία κατά της τρομοκρατίας στο Παρίσι, στις 11 Ιανουαρίου 2015, όπου συμμετείχε πλήθος άνω των 3,5 εκατ. ατόμων, ανάμεσα στο οποίο βρέθηκαν και 44 ηγέτες του κόσμου, οι οποίοι μαζί με τους υπόλοιπους διαδηλωτές φώναξαν «Je suis Charlie».

Στις 17 Ιουνίου 2015, ο Γλέζος υπέβαλε την παραίτησή του από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ισχύ από τις 8 Ιουλίου 2015, καθώς είχε ανακοινώσει ότι θα αποχωρήσει με την παρέλευση ενός χρόνου θητείας. Τη θέση του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πήρε ο Νίκος Χουντής.

Αποχώρηση από τον ΣΥΡΙΖΑ

Παρά την υποστήριξή του στον ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015, ο Γλέζος εξέφρασε δημόσια τη διαφωνία του με αποφάσεις και πολιτικές του κόμματος, όταν άρχισε να διαπραγματεύεται πάνω σε θέματα της δανειακής σύμβασης και του σχετικού εν ισχύ μνημονίου με τους πιστωτές της χώρας. Ήδη, έναν μήνα μετά τις εκλογές, με άρθρο του στο ιστολόγιο της Κίνησης Ενεργών Πολιτών, κατηγόρησε την κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα ότι υποχώρησε από τις προεκλογικές δεσμεύσεις της και αρκέστηκε σε επικοινωνιακές τακτικές, χωρίς να αλλάξει ουσιαστικά την προτέρα κατάσταση, ενώ κάλεσε τους οπαδούς του ΣΥΡΙΖΑ να αντιδράσουν «πριν είναι αργά». Από την πλευρά της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ δήλωσαν πως περίμεναν «μια πιο δίκαιη και νηφάλια αποτίμηση από ένα στέλεχος της εμπειρίας και της διαδρομής του Μανώλη Γλέζου».

Στη συγκέντρωση της ΛΑΕ το 2015

Με την προκήρυξη του εθνικού δημοψηφίσματος, τέλη του Ιουνίου του 2015, για την έγκριση ή μη του προτεινόμενου νέου προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, πήρε σαφή θέση υπέρ του "ΟΧΙ". Παρά το συντριπτικό αποτέλεσμα υπέρ του "ΟΧΙ", η κυβέρνηση Τσίπρα προχώρησε στη σύναψη του λεγόμενου 3ου μνημονίου με τους πιστωτές της Ελλάδας, οπότε και μεγάλη μερίδα των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ αποχώρησαν από το συγκυβερνόν κόμμα, συγκροτώντας τη νέα Κοινοβουλευτική ομάδα -και μετέπειτα κόμμα- "Λαϊκή Ενότητα". Μαζί τους συντάχθηκε και ο Μανώλης Γλέζος, ο οποίος μάλιστα τέθηκε επικεφαλής του ψηφοδελτίου επικρατείας της ΛΑΕ στις εκλογές του Σεπτεμβρίου που ακολούθησαν.

Τρία χρόνια αργότερα, κατά τις διαπραγματεύσεις με την τότε ΠΓΔΜ, αντιτάχθηκε στην επερχόμενη Συμφωνία των Πρεσπών του 2018, δηλώνοντας κατά οποιασδήποτε ονομασίας θα περιείχε τον όρο "Μακεδονία" και προτείνοντας όνομα τέτοιο που θα συνάδει με «την ιστορία, τη γλώσσα» του γειτονικού λαού και με «τη θέλησή του για ειρηνική συνύπαρξη».

Προσωπική ζωή

Το 1947 Ο Μανώλης Γλέζος παντρεύτηκε την επίσης αντιστασιακή Αναστασία Κουκά (Τασία Γλέζου) με την οποία απέκτησε δύο παιδιά (το Νίκο και τη Μαρία) και τέσσερα εγγόνια.
Μετά τον θάνατο της Τασίας το 1980, ο Γλέζος παντρεύτηκε την Γεωργία (Τζώρτζια) Αργυροπούλου, με την οποία παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του το 2020.

Στις 7 Απριλίου 1999 αποφάσισε να συμμετάσχει στην ιστορική αποστολή της ΑΕΚ στο Βελιγράδι, η οποία αγωνίστηκε ως ένδειξη διαμαρτυρίας εν μέσω βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ, απέναντι στην ομάδα ποδοσφαίρου Παρτιζάν. Η συγκεκριμένη κίνηση ήταν η πρώτη του ενασχόληση με τα ποδοσφαιρικά δρώμενα, κάτι που τον ώθησε στη στήριξη της ΑΕΚ επί σειρά ετών.

Ο Μανώλης Γλέζος απεβίωσε στην κλινική Ερρίκος Ντυνάν στο κέντρο των Αθηνών στις 30 Μαρτίου 2020, σε ηλικία 97 ετών, από καρδιακή ανεπάρκεια. Η κηδεία του τελέστηκε την 1η Απριλίου 2020 στον Ι.Ν. Αγίων Θεοδώρων στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών και προεξαρχόντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερώνυμου, χωρίς το αναμενόμενο λαϊκό προσκύνημα και σε ιδιαίτερα στενό οικογενειακό κύκλο, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού (COVID-19). Με απόφαση του τότε δημάρχου Αθηναίων, Κώστα Μπακογιάννη, τελέστηκε δημοσία δαπάνη. Καθ' όλη την διάρκεια της ημέρας, η σημαία στο βράχο της Ακρόπολης κυμάτιζε μεσίστια, έπειτα από κυβερνητική απόφαση.

Συγγραφικό έργο

Εκτός από την αρθρογραφία του σε ελληνικές και ξένες εφημερίδες καθώς και περιοδικά, ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια, μελέτες, δοκίμια και συνεντεύξεις, από το 1942 έχει δημοσιεύσει τουλάχιστον 16 βιβλία:

• Η ιστορία του βιβλίου (1974)
• Από τη δικτατορία στη δημοκρατία (1974)
• Το φαινόμενο της αλλοτρίωσης στη γλώσσα (1977)
• Βίγλα Μνήμης 1981
• Η συνείδηση της πετραίας γης (1997)
• Μαύρη Βίβλος της Κατοχής 1999
• Ύδωρ, Αύρα, Νερό 2001
• Ο άνθρωπος και η φύση 2002
• Το 2006 εκδόθηκε και κυκλοφόρησε το δίτομο έργο του «Εθνική Αντίσταση 1940-1945» στην παρουσίαση του οποίου παρευρέθηκαν τόσο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όσο και ο Πρωθυπουργός της χώρας (2006)
• «Και ένα Μάρκο να ήταν...Οι οφειλές της Γερμανίας στην Ελλάδα» Νοέμβριος 2012
• «Νέκυιαι Ωδαί» Ιούνιος 2013
• «Έξοδος» Δεκέμβρης 2013
• «Αντισταθείτε» στα Ισπανικά: «RESITID - Un manifesto contra la soumission» Οκτώβρης 2015
• "Στα Κυκλαδονήσια η αίσθηση στο φως στιχουργεί" Απρίλης 2016
• "Αντιτασθείτε" στα Ελληνικά με πρόλογο Μάρτιος 2017.
• "ΑΚΡΩΝΥΜΙΑ" Ιούνης 2017 από τις εκδόσεις της Βουλής των Ελλήνων (παρουσία πρωθυπουργού Α.Τσίπρα και προέδρου της Βουλής Ν.Βούτση)

Διακρίσεις

Ο Μανώλης Γλέζος τιμήθηκε το 1958 με το Διεθνές Βραβείο Δημοσιογραφίας και το 1959 με το χρυσό μετάλλιο Ζολιό Κιουρί του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ειρήνης. Συνεχεία αυτού λίγα χρόνια αργότερα (1963) του απονεμήθηκε το Βραβείο Ειρήνης Λένιν. Επίσης, του απονεμήθηκε ο τίτλος του επίτιμου καθηγητή της φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πάτρας το 1996 και του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης το 2001. Στις 22 Ιανουαρίου 2008 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στις 31 Μαΐου 2017 το τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών της πανεπιστημιακής σχολής της Καλαμάτας τον αναγόρευσε επίτιμο διδάκτορα. Υπήρξε µέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Διεθνούς Οργάνωσης Δημοσιογράφων, µέλος του Προεδρείου της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης (FIR) και µέλος του Προεδρείου του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ειρήνης. Το Δεκέμβρη του 2015 0 Μανώλης Γλέζος τιμήθηκε με το βραβείο «Οστρόβσκι» στη Μόσχα

Ο Μανώλης Γλέζος ήταν επίτιμος δημότης 38 δήμων της Ελλάδας. Εκτός από την πολιτική του δραστηριότητα, ο Γλέζος είχε εφεύρει ένα σύστημα για την αποτροπή των πλημμυρών, την καταπολέμηση της διάβρωσης και τη συντήρηση του υπόγειου νερού, το οποίο λειτουργεί με τη συλλογή του νερού της βροχής μέσα σε φρεάτια προκειμένου να το κατευθύνει στα υδροφόρα στρώματα. Για την επιστημονική του κατάρτιση και την πολιτική και αγωνιστική του δράση είχε τιμηθεί 4 φορές από την πανεπιστημιακή κοινότητα της χώρας (Πανεπιστήμιο Πατρών 1996, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2001, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο 2003, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών 2008). Επίσης, ανακηρύσσεται το 1994 επίτιμο μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων, το 1995 επίτιμο μέλος της Ελληνικής Υδροτεχνικής Ένωσης και το 1996 επίτιμο μέλος του συνδέσμου Γεωλόγων-Μεταλλειολόγων Κύπρου. Το 1997 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλο με το Μεγαλόσταυρο του Φοίνικα για τις υπηρεσίες που πρόσφερε στην Πατρίδα.

Το 2002 το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας τον ανακηρύσσει επίτιμο μέλος του, για την προσφορά του στην επιστήμη του νερού και την προστασία του περιβάλλοντος. Το 2006 η Ακαδημία Αθηνών τον τιμά μαζί με τον Απόστολο Σάντα με το Χρυσό Μετάλλιο της Τάξεως Ηθικών και Πολιτικών Επιστημών, για την υποστολή της σβάστικας από την Ακρόπολη την νύχτα της 30ής προς 31ης Μαΐου 1941. Το 2008 ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Δημ. Σιούφας τον τιμά για τον ίδιο λόγο και πάλι με τον Απόστολο Σάντα. Το 2011 τιμήθηκε από τη Δημοκρατία της Γαλλίας. Δεκάδες δήμοι, σύλλογοι και κοινωνικοί φορείς τον έχουν τιμήσει για την προσφορά και τους αγώνες του για την Ελλάδα. Συμπληρώνοντας 75 χρόνια από την ίδρυση του ΕΑΜ, η διοίκηση των ΕΛΤΑ επέλεξε να απεικονίσει σε μια ειδική σειρά γραμματοσήμων τα πρόσωπα 5 αγωνιστών της εθνικής αντίστασης, των Βαρδή Β. Βαρδινογιάννη, Μανώλη Γλέζου, Στέλιου Ζαμάνου, Κώστα Μαραγκουδάκη και του Απόστολου (Λάκη) Σάντα. Η παρουσίαση έγινε στις 23 Φλεβάρη 2016, στο κτίριο της παλαιάς Βουλής ενώπιον πλήθος κόσμου. Στις 16 Απριλίου 2016 σε μεγάλη τιμητική εκδήλωση του Δήμου Γαλατσίου, προς τιμή του, ο Δήμαρχος Γεώργιος Μαρκόπουλος ανακοίνωσε την μετονομασία της μεγαλύτερης πλατείας του Δήμου Γαλατσίου (πλατεία που περικλείεται από τις οδούς Παπαφλέσσα, Πανδώρας, Σαπφούς και Κυμοθόης) σε πλατεία Μανώλη Γλέζου - Ελευθερίας. Τον Μάρτη του 2018 ο Ανδρέας Χατζηπατέρας παρουσίασε στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ντοκιμαντέρ για το Μανώλη Γλέζο με τίτλο: Ο τελευταίος Παρτιζάνος αφιερωμένο στην ζωή και το έργο του.

Στις 5 Οκτώβρη 2020 μετά από πρόταση και ενέργειες του Σχολικού Συμβουλίου του ΓΕΛ Νάξου, το Υπουργείο Παιδείας (υφυπουργός Σοφία Ζαχαράκη) ανακοίνωσε την υπ' αριθμ. 133763/Δ2 απόφαση μετονομασίας του μεγαλύτερου Λυκείου της Νάξου και των Κυκλάδων από Γενικό Λύκειο Νάξου σε Γενικό Λύκειο Νάξου «Μανώλης Γλέζος». Η σχετική απόφαση δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 4409, Τεύχος B΄, 06/10/2020.

Επιπλέον, το προεδρείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αποφάσισε να δώσει το όνομά του σε αίθουσα του κτιρίου Αλτιέρι Σπινέλι.

Η πρόταση έγινε ομόφωνα δεκτή το απόγευμα της Δευτέρας 8 Μαρτίου 2021, σχεδόν ένα χρόνο μετά από το επίσημο αίτημα, όπως είχε διατυπωθεί τον Μάρτιο του 2020, με επιστολή του αντιπροέδρου του ΕΚ και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρη Παπαδημούλη, και των συμπροέδρων της Ευρωομάδας της Αριστεράς, Μανόν Ομπρί και Μάρτιν Σίρντεβαν προς τον πρόεδρο του ΕΚ, Νταβίντ Σασόλι.

Στις 9 Σεπτεμβρίου 2024 αποκαλύφθηκε προτομή του στην πλατεία Μανώλη Γλέζου στο Γαλάτσι.

Πηγές

• Φλάισερ, Χάγκεν (1988). Στέμμα και σβάστικα: Η Ελλάδα της κατοχής και της αντίστασης. Α. Αθήνα: Παπαζήση. ISBN 960-02-0764-X. 
• Μανώλης Γλέζος (Ψηφιακή έκδοση αφιερωμένη στο παντοτινό σύμβολο αντίστασης και αγώνα ενάντια στον φασισμό) indd.adobe.com (Εφημερίδα Documento)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Μανώλης Γλέζος: «Στην εξορία πήρα το "δίπλωμα" γεωλογίας»
• Επίσημη ιστοσελίδα της πολιτικής κίνησης "Ενεργοί Πολίτες" Αρχειοθετήθηκε 2009-06-28 στο Wayback Machine.
• (Ισπανικά) Άρθρο στην ισπανική εφημερίδα EL PAIS
• Μανώλης Γλέζος (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Μανώλης Γλέζος, Απόστολος Σάντας (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Τη νύχτα που κατέβηκε η σβάστικα (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)
• Φυλλάδιο για την αποφυλάκιση του Γλέζου από την Επιτροπή Ελλήνων πολιτικών προσφύγων για τη δημοκρατία στην Ελλάδα 1962 (Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας, Αρχείο ΕΠΕΣ) Αρχειοθετήθηκε 2015-05-15 στο Wayback Machine. (Γαλλικά)
• Συλλεκτική ψηφιακή έκδοση για τον Μανώλη Γλέζο